Tijdens de vakbeurs Horeca Expo 2019 organiseerde de opleiding Hotelmanagement van de AP Hogeschool traditiegetrouw hun colloquium. Het kreeg een speciale invulling, want alle Hotelmanagementstudenten van de hogeschool werkten op een of andere manier mee aan de inhoud in een samenwerking met Foodservice Community en de Radisson Hotel Group. Wat dat zoal opbracht leest u hier.
Goed bezig, maar nog veel ruimte voor verbetering.
Dat is wat je zou kunnen besluiten uit de doorlichting van onze sector op het vlak van duurzaamheid. Uit het online Foodservice Community onderzoek bleek dat iets meer dan driekwart van de bevraagden (573 respondenten) van de Horeca bedrijven duurzaamheid belangrijk vinden. Het gebruik van seizoenproducten (34%) en het reduceren van afval (18%) staan daarbij op kop. De face-to-face bevraging in de sector door de eerstejaarsstudenten Hotelmanagement (191 respondenten) bracht echter aan het licht dat daarnaast ook duurzame energie, initiatieven rond watergebruik en –besparing en gebruik van duurzame materialen ook top of mind zijn.
Dit lijkt er op te wijzen dat men wel beseft dat er op die laatste drie vlakken ook duurzamer moet gewerkt worden, maar dat de inspanningen voorlopig vooral te vinden zijn op makkelijker te realiseren domeinen: afval verminderen en seizoenproducten gebruiken.
Inspanning doen om mee te bouwen aan een duurzame wereld is vaak ook een besparing, zeker op termijn. Toch laat men nog veel liggen, zo blijkt. Nog maar 65% van de online bevraagden heeft gloeilampen door LED vervangen en slechts 27% gebruikt energiezuinige apparatuur. Dat komt overeen met de face-to-face bevraging, waar ook isoleren en digitaliseren (minder papierverbruik) niet hoog scoren. De focus voor de toekomst ligt vooral bij deze top 5 acties: minder plastic gebruiken (55%) en minder verpakkingsmateriaal algemeen (51%); minder voedselverspilling (50%), meer lokaal inkopen (37%) en meer recyclen (25%). Het eerder als belangrijk aangegeven water sparen ontbreekt zelfs helemaal!
Keurmerken, labels, certificaten… Onbekend is onbemind
67 % van de face-to-face bevraagden vindt een keurmerk belangrijk maar tegelijk zijn er ook 41% die toegeven geen enkel keurmerk te kennen en slechts 1 op 4 kent er drie of meer, terwijl er tientallen zijn. De geholpen naamsbekendheid die via de online bevraging in kaart werd gebracht levert betere resultaten maar toch ook onverwachte zaken. Bijna 20% van de bevraagden kent Fairtrade niet, terwijl o.a. de Fairtrade bananen en koffie toch al jaren tot het straatbeeld behoren. Ook Bio ondergaat dat lot: ruim 30% kent het niet en slechts 5% ziet vegetarisch in het kader van duurzaamheid. Vreemd. Bovendien kent zo’n 10% van de respondenten die het label van naam kennen helaas de betekenis niet. Die twee vaststellingen verklaren deels waarom het effectieve gebruik van dergelijke producten niet erg groot is. Slechts 48% van de respondenten koopt soms biologische producten en amper 21 % gebruikt altijd duurzame koffie/thee. De vaak iets hogere kostprijs van duurzame producten speelt ook mee natuurlijk maar niet zo sterk als men zou denken. Nog geen kwart van de bevraagden zag de kostprijs als een struikelblok.
Hoeveel labels (her)kent u?
De eigen inspanningen bekronen met een certificaat is voor velen nog niet aan de orde. Zelfs het ondertussen wereldwijd gekende GreenKey/Groene Sleutel certificaat is slechts bij 17% van de face-to-face bevraagden en 35% van de online bevraagden gekend (waarvan zowat een op drie ook nog niet weet waarvoor het staat). Slechts 10 % kent Green Globe, slechts 7% de SR10 norm… De meerderheid kent geen enkele van de hen voorgelegde certificeringen.
Het bestaan van de Sustainable Development Goals (SDGs) is in die context dan gelukkig toch vrij goed gekend (29%). Andere tools en hulpmiddelen zijn in onze sector nauwelijks of niet gekend: Duurzaamheidsbarometer, Prestatieladder MVO, ISO 26000, MVO scan…
Wat drijft de geëngageerde hoteluitbater?
Naast onvoldoende kennis over labels, certificering, tools en duurzaamheidsaspecten algemeen zijn er nog andere hindernissen op het verduurzaming pad. De overdaad aan verpakkingen (43%), de hoge prijzen voor duurzame voedingsmiddelen(20%) en het gebrek aan ondersteuning vanuit de overheid(13%) bijvoorbeeld. Maar ook de gast die zich niet duurzaam gedraagt en veel eten op zijn bord laat liggen (16%) of de fabrikant die weinig inspanning doet om energiezuinige apparatuur te produceren (5%) irriteert ons.
We laten ons niet helemaal ontmoedigen en blijken toch enkele intrinsieke motivatoren te hebben. Inspanningen op het vlak van duurzaamheid doen we vooral om iets te doen voor natuur en milieu ( 37%), en om de boer te helpen een fatsoenlijke inkomen te verdienen (14%). Daardoor zorgen we ook voor een hogere kwaliteit van ons bedrijf (16%), halen we betere producten in huis om mee te werken (11%) en kunnen we gezondere maaltijden serveren (9%). Dit is wat klanten van ons verwachten (7%).
We willen dus wel ons best doen en letten bijvoorbeeld meer op afvalscheiding (60%) en verwerken we meer resten van voedingsmiddelen (27%). We serveren meer kraanwater (35%), bieden variabele porties aan (33%) of geven gasten overschotten mee in een doggybag.
De door respondenten genoemde initiatieven blijken behoorlijk fragmentarisch. Wat men doet, wat men wil doen, waar men het voor doet… loopt behoorlijk uiteen en lijken soms in tegenspraak. Men wil bvb meer energiezuinige toestellen maar tegelijk doet men vaak geen inspanning om dat verbruik zelf te beperken (44% doet nooit powermanagement bij computergebruik). We willen de boer een fatsoenlijk inkomen bieden maar vinden duurzame producten te duur.
Waar haal ik de mosterd?
De vraag “op welke manier informeert u zich over duurzaamheidsontwikkelingen?” leverde nog een interessant resultaat op. Ook voor dit toch wel “modern” thema hanteert de ondernemer toch wel vooral klassieke kanalen om zich te (laten) informeren. Inspiratie komt van (vak)beurzen, vakbladen, sectorfederatie of via groothandelaars en uiteraard “het internet”. Organisaties die zich profileren als specialisten/inspirators/voortrekkers voor duurzaamheid worden zo goed als niet genoemd. Onbekend is onbemind? Of vreest men dat de aangeboden oplossingen niet afgestemd zouden zijn op de sector? Niets is immers minder waar: initiatieven i.v.m. duurzaamheid uit andere sectoren kunnen heel inspirerend.
Tell your story!
Dat we initiatieven nemen laten we ook niet genoeg doorsijpelen naar onze gasten. Een heleboel bevraagden communiceert helemaal niet over duurzaamheid (ruim 40%). Als men wel communiceert dan is dat via heel uiteenlopende kanalen (website, social media, lobby/hotel/receptie, hotelkamer, mail, folder/brochure…). Die houding werd bevestigd door de derdejaarsstudenten van de AP hogeschool. Zij screenden hotels op hun communicatie rond duurzaamheid met ISO 26000 als referentie en kwamen tot de vaststelling dat zo’n 65% over zijn inspanningen communiceert maar dat men zich daarbij te vaak beperkt tot milieuthema’s en diverse duurzaamheidsaspecten niet of nauwelijks aan bod komen. Zeker zelfstandige hotels lieten weinig weten over hun initiatieven.
Zelfs binnen het eigen bedrijf is er maar beperkte communicatie over het thema. Slechts 11% gaf aan tijdens het werk mondeling thema’s aan te halen; 7% doet dat tijdens meetings/vergaderingen en 4% via een briefing.
De beperkte communicatie intern draagt niet bij tot een bedrijf-breed gedragen verduurzamingsstreven en de beperkte communicatie extern laat niet toe zicht te profileren/onderscheiden, laat staan om extra gewaardeerd te worden door allerlei stakeholders. Maar de communicatie mag ook geen greenwashing worden.
From good…
Een van de betere spelers op het duurzaamheidsterrein is de Radisson Hotel Group. Sven Wiltink, Director Responsible Business EMEA , gaf tekst en uitleg bij de aanpak van de hotelgroep op het vlak van duurzaamheid.
Radisson Hotel Group sloot zich aan bij het International Tourism Partnership en onderschreef de 2030 Hotel Industry Goals. Ze ontplooiden hun eigen Sustainability Program gebaseerd op 3 pijlers: Think People (een veilige omgeving voor gast en personeel en wereldleider zijn in business ethics); Think Community (iedereen mee laten profiteren van de inspanningen door bijdragen aan de gemeenschap wereldwijd) en Think Planet aan een betere planeet voor iedereen met minimum impact op het ecosysteem). Het leidde al snel tot opmerkelijke resultaten. RHG behoort al voor het negende jaar op rij tot ’s werelds meest ethische bedrijven; personeel van RHG deed ruim 29 000 uren vrijwilligerswerk en 1mio € ging naar goede doelen; 34 hotels werken al op 100% hernieuwbare energie.
RHG nestelde dat in het geheel van de RHG organisatie en legt de lat hoog voor zichzelf. 100% carbon neutral meetings, focus op 100% renewable energy, 100% single use plastic free… de ambitie is niet min. RHG kijkt uiteraard niet alleen naar zichzelf. Er is oog voor alle Sustainable Development Goals van de United Nations. Het WASH project draagt er toe bij om iedereen aan veilig drinkwater, sanitair en hygiëne te helpen en ze steunen SOS Children Villages.
RHG wil mee de standaard uitzetten voor Responsible Hotel Business wereldwijd en mobiliseert alle geledingen van de hotelgroep. Interne communicatie en training motiveert en engageert personeel om actief mee te werken. Externe communicatie (https://www.radissonhotels.com/responsible-business) informeert over programma’s en realisaties en inspireert de hele sector om mee te gaan op weg naar een duurzame hotelsector.
…to better…
Maar alles kan beter, dus stonden de Belgische hotels van de Radisson Hotel Group open voor verbetersuggesties. Tweedejaarsstudenten gingen daarvoor aan de slag met de MVO scan van MVO Vlaanderen en formuleerden op basis van hun bevindingen verbetersuggesties naar de hotelmanagers. Om hun proposals af te toetsen qua inhoud en haalbaarheid, gingen ze tijdens het colloquium in gesprek met een twaalftal experten uit het werkveld. Het leverde volgens de Radisson Hotel Group meerdere interessante voorstellen op die men nu intern verder gaat uitwerken.
Is deze insteek enkel mogelijk voor hotelketens? Of is het ook aangeraden aan andere hotels om ondersteuning en samenwerking te zoeken buiten het hotel om sneller, beter… te verduurzamen? Het expertpanel laat er geen twijfel over bestaan: “Dit is een zaak voor ALLE horeca-ondernemingen en elke deelfunctie daarbinnen. Enkel als we allemaal samen werken en mekaar helpen, kan de horeca in snel tempo verduurzamen. Dit geldt zowel voor de horecamensen onderling als voor alle stakeholders. Het gebaar van openheid vanuit de RHG is daarbij exemplarisch en dus bijzonder, ja.” aldus Guido Francque. Bie De Keulenaer van MVO Vlaanderen (Vlaamse overheid) beaamt: samenwerken loont. “Waarom zouden hoteliers niet méér samenwerken met Hotel-en/of toerismeopleidingen?” Waarmee ze meteen een warme oproep lanceert…
Lessons learned
Hotels nemen initiatieven om mee te bouwen aan een beter wereld. Dat is een goede zaak. Maar tegelijk kan je niet echt zeggen dat het leeft in de sector. Het blijft wat hangen bij de ondertussen bijna vanzelfsprekende acties met snelle ROI op het voor de hand liggend domein: milieu. Water besparen, zonnepanelen, spaarlampen, lokaal inkopen en dergelijke.
Het begrip duurzaamheid, en dan vooral wat het allemaal kan inhouden, blijkt te beperkt om zaken te doen die verder gaan dan dat. Men lijkt ook te wachten op medewerking van overheden, toeleveranciers en van de gast zelf. Dat die mee een rol zullen – moeten – spelen is begrijpelijk, maar als iedereen op iedereen wacht…
Bovendien laat men na om te communiceren over wat men wel al doet. Dat zet noch de gast, noch partners aan om de geleverde inspanningen te waarderen en ook mee op de trein te springen.
Er is nog veel mogelijk en het lijkt er op dat samenwerking de beste weg is om snel vooruitgang te boeken. Samen, hotels met elkaar, hotels met gasten, hotels met leveranciers, hotels met – waarom niet – actiegroepen, hotels met sectorverenigingen, hotels met overheden. Laten we samen 20 goede duurzame initiatieven nemen in 2020!
Geert Bruggeman